Oppdrag Mottro

Akkurat nå leser jeg en bok som får meg til å le hver gang jeg åpner den. Boka er Oppdrag Mottro av Linda Eide. Bakgrunnen for boka er, slik forfatteren selv beskriver det:

I ti år har eg med jamne mellomrom ringt mor mi, som eg heile livet har kalla Mottro (vossaversjonen av Muttern). Samtalane har eg sett på trykk, for det meste i ei spalte i Bergens Tidende. Utgangspunktet har gjerne vore aktuelle tema henta frå media. Som straumprisar, klimakrisa, Max Manus-filmen, Hjernevask, Obama og det amerikanske presidentvalet, svineinfluensaen, fedmeproblemet, børskrakk og så vidare. Det har blitt nærmare femti intervju til saman.

 (Foruten å være spaltist i Bergens Tidende, vil Linda Eide for mange også være kjent som programlederen i den prisbelønte TV-serien Norsk attraksjon.) Bokas undertittel er «Jakta på gamle dagar», og for å sitere baksideteksten:

I ti år har Linda Eide ringt mor si. Aldri for å spørja korleis det står til. Alltid for å grava fram noko gammalt som er nytt. For det mora fortel frå Linda sin barndom liknar ikkje på den barndommen Linda sjølv hugsar. Og når mora fortel frå si tid, også kalla gamle dagar, er det frå eit liv Linda aldri var ein del av. Kva var desse gamle dagar? Og kven er mor eigentleg?

Selv om Mottro er noe eldre enn meg, er dette også et gjensyn med mye jeg kjenner igjen fra min egen barndom (hun er født i 1938, jeg i 1950). Det handler også om et sted på Vestlandet jeg har et forhold til fordi jeg har familie der (Voss). En samtale med Mottro kan arte seg for eksempel slik (utdrag):

MOTTRO: Ja?
MEG: Hei, det er meg.
MOTTRO: Å, er det deg?
MEG: Ja. Eg skulle ha snakka meir med deg om jola.
MOTTRO: Men kvifor det, me har jo alt snakka om jola.
MEG: Ja, sånn generelt, men ikkje spesifikt om presangar. Var det slik at ein gav kvarandre ein appelsin, og så var de nøgde med det?
MOTTRO: Gi deg. Eg har vel aldri fått ein appelsin i jolepresang i heile mitt liv.
MEG: Ikkje? Men det var jo liksom det det gjekk i før, har eg høyrt.
MOTTRO: Det der med dei der appelsinane er noko stort tull. Det trur eg rett og slett er planta av nokon som liksom skal skryta av kor smålåten ein var før, og kor nøgde me var med lite.
MEG: Men de var jo meir smålåtne, det har du sjølv sagt.
MOTTRO: Jo då, men litt meir enn ein appelsin var det.

Dette er en bok som varmt kan anbefales som et norsk tidsbilde av vår nære historie - min generasjons barndom, eller antagelig foreldregenerasjonens for de flest av blogglesernes vedkommende. Linda Eide skriver utrolig morsomt, og Mottro har en jordnær livsvisdom som er hevet over tid og sted, men som samtidig er både tids- og stedbunden. Det er kanskje en fordel (men ikke nødvendig!) å ha et forhold til Vestlandet for å lese denne boka, især Voss, og til nynorsk. Et bitte lite inntrykk av mitt eget forhold til Voss, kan man få ved å trykke på temaet «Voss» under.

HER er en liten videosnutt hvor forfatteren leser fra boka. Lesere av Morgenbladet så kanskje også det store oppslaget om boken like før jul.